Minhxotxa
 member

 ID 22210
 04/06/2007

Nỗi buồn của đất..
         
Nỗi buồn của đất

Hai Long ngồi uống nước trà mà mắt cứ ngó lom lom ra ngoài đường có ý trông thằng Phải. Nó đi kêu Năm Ửng, một lái buôn chuyên nghiệp đến coi mua nhãn gần cả tiếng đồng hồ vẫn chưa về.
Nhãn đã tới lứa. Nếu để chín quá da bắt bông rất khó bán. Hơn nữa, đêm đêm dơi chuột ăn đổ hột thấy nóng ruột. Hồi hàng hút lái tới nườm nượp tranh nhau mua hối bẻ không kịp, lúc hàng dội phải chạy kêu từng thằng nhưng không có con ma nào bén mảng tới!

Hai Long lại rút thuốc đốt hút. Mỗi khi gặp chuyện buồn bực hoặc âu lo một điều gì đó, ông hút thuốc liên tục. Hút chưa tàn điếu thuốc thì thằng Phải về. Ông hỏi khi nó còn ở ngoài sân:

- Y nói sao?

Phải dựng xe vừa đi vào vừa trả lời:

- Ổng bả đi đám cưới bên chồng con Dung rồi.

- Sao lâu dữ vậy?

Phải vào nhà kéo ghế ngồi ngang cha, đáp:

- Nói chuyện chơi với thằng Bình.

- Có nó cũng được, mầy có nghe nó nói chừng nào ăn lại không?

- Không! Phải lắc đầu. Hai Long hỏi:

- Sao mày không điện thoại cho thằng Sang, thằng Trung thử coi?

Phải nhún vai:

- Hai thằng đó thuộc loại cò con, Năm Ửng không ăn tụi nó làm gì dám hó hé. Gọi chi cho tốn tiền.

Năm Ửng chuyên mua nhãn da bò cung cấp cho các cơ sở xuất khẩu nhãn tươi và sấy sang Trung Quốc ở An Bình, Chợ Lách. Y có hai vỏ tàu, chiếc lớn khoảng năm tấn, chiếc nhỏ ba tấn. Khi vào mùa y chạy liên tục, chiếc lớn chở hàng, chiếc nhỏ gom hàng. Do có vốn nên y mua bán khá dễ dãi và sòng phẳng, ít lựa hàng, dạt hàng và dù lỗ vẫn không ngắt véo một đồng. Tuy nhiên, y có một tật xấu là hay ép giá nhà vườn. Trước kia Năm Ửng từ bằng đến thua Hai Long nhưng nhờ buôn bán mới dần dần nở nồi và bây giờ bóp kèn qua mặt Hai Long. Khi nhàn rỗi, Phải cũng có đi phụ với thằng Bình mỗi chuyến được nó trả công bốn - năm chục ngàn.

* * *

Ba hôm sau, Phải đang ngồi sửa lại mấy cây kẹp bẻ nhãn ngoài hè bỗng nghe tiếng Hai Long gọi:

- Phải ơi, xuống Năm Ửng lần nữa đi con!

- Dạ, để con sửa mấy cây kẹp rồi con đi.

Sửa xong, Phải lấy xe đạp chạy xuống nhà Năm Ửng. Ông ấy đã về. Sui gia của ông ấy cũng là chủ cơ sở xuất khẩu nhãn tươi và lò sấy ở Chợ Lách. Phải đi chừng ba mươi phút trở về mặt mày buồn so. Nhìn mặt nó, Hai Long đoán chắc tình hình không mấy sáng sủa nhưng vẫn hỏi:

- Sao rồi? Hổng êm rồi phải không?

- Ở bển (Trung Quốc) bể chợ tùm lum, hàng còn nằm ở cửa khẩu Lạng Sơn nhóc nhách.

- Ở ngoải nhóc nhách thì trong này có nước đắp đập! Mà mày có nghe y nói giá còn được bao nhiêu không?

- Nghe đâu chỉ còn ngàn tám.

Hai Long thở dài thậm thượt. Cung vượt cầu là bể chợ, năm nào cũng có nhưng năm nay thật là tệ hại. Làm vườn mỗi năm chỉ có một mùa mà giá cả như vầy thì làm sao đủ sống! Nông thôn bây giờ đâu còn đốt đèn dầu, đi cầu khỉ như nông thôn trước kia. Nếu hồi đó muốn đi từ đầu ấp đến cuối ấp phải lội bộ cả tiếng đồng hồ mới tới thì bây giờ leo lên xe máy vù một cái là tới ngay, không đổ một giọt mồ hôi. Nếu hồi đó xách nước tưới vườn đôi tay dài như tay vượn thì bây giờ chỉ cần bật công tắc là nước tưới lên cả ngọn cây. Nếu hồi đó con nít sáu bảy tuổi mới đi học thì bây giờ trẻ sơ sinh sáu tháng tuổi trở lên đã có nhà trẻ, mẫu giáo. Vậy đó, cuộc sống càng được nâng cao, nhu cầu càng nhiều, tiêu xài càng tăng mà giá cả trái cây khi thăng khi giáng bảo sao không mất cân đối cho được!

Thật cơ khổ cho cuộc đời nông dân. Hai Long than thầm. Nhãn da bò là loại cây cho trái theo ý muốn. Tuy nhiên, muốn cho nó có trái đâu phải dễ. Xới gốc tưới thuốc kích thích bộ rễ từng cây. Rồi xả nước, khất cành. Khâu này mới lâu. Một cây khất từ bảy tám cành trở lên, đu qua đu lại như khỉ. Nhất là đối với những vườn cây có từ bảy tám năm tuổi trở lên rất khó khiển, chỉ cần trịch một mắt me là bung đọt hết ráo, nếu ra bông cũng chỉ được đôi ba chục phần trăm. Vậy mà tới mùa thu hoạch giá lại rẻ như bèo. Trong khi đó thì phân bón, thuốc trừ sâu, thuốc dinh dưỡng và bất cứ thứ gì cũng lên giá vùn vụt. Cầm một trăm ngàn đi chợ quay qua quay lại đã hết sạch nhưng trong giỏ chả có thứ gì quý giá. Nội vợ chồng vô quán ăn hủ tíu, uống cà phê, mua thêm gói thuốc Hero đứt nghiến hai chục ngàn đồng. Rồi còn bánh trái cho con cho cháu, gạo thóc, thịt cá, rau cải, mắm muối, bột ngọt... ăn hằng ngày. Đó là chưa nói đến xà bông tắm, bột giặt, nước rửa chén, dầu gội đầu... Rồi đám tiệc, đầy tháng, thôi nôi, đám giỗ, đám cưới, đám ma... đi một đám ít nhất cũng năm chục ngàn đồng, một tháng trùng ba bốn đám mà mỗi lỗ mỗi tỉa là mệt xỉu. Càng nghĩ càng rầu thúi ruột chớ hổng phải chơi!

Phải quay qua hỏi Hai Long:

- Bây giờ ba tính sao?

Hai Long lắc đầu chán nản:

- Phải chờ Năm Ửng chớ biết làm sao! Nếu không thì bẻ ra chợ nổi bán.

- Chợ nổi ăn gì hết mấy tấn nhãn? Phải lo lắng.

- Thì bẻ từ từ, mỗi ngày một hai trăm ký thôi. Mày thấy sao?

- Bẻ thì bẻ.

Hai Long quyết định bẻ nhãn chở ra chợ nổi bán hàng ăn. Mỗi ngày khoảng trăm ngoài ký, nếu bán được sẽ tăng dần. Chuyến đầu tiên bốn cần xé vun có ngọn, Phải lái máy, vợ Hai Long ngồi trước mũi. Tưởng đâu chỉ có một tam bản của Phải hoặc vài ba chiếc nữa thôi nào ngờ ghe tàu bán lẻ chạy dập dìu, Phải ước tính có đến vài ba tấn! Cậu lái máy chạy luồn lách trong chợ đôi ba vòng nhưng không có ai trả giá cao hơn một ngàn tám trăm đồng một ký. Có nhiều người còn trả ngàn rưỡi và chê nhãn chưa muồi. Phải bực bội chửi đổng:

- Nhãn chín muốn rục mà chê chưa muồi, đồ con mắt bịt bạc.

Nước nhảy lớn, một chiếc ghe đã ăn hàng khẳm mẹp ngoắt Phải đến hỏi mua.

- Nhãn bán sao vậy chị? Bà bạn hàng hỏi vợ Hai Long.

- Hai ngàn rưỡi. Vợ Hai Long nói giá.

Bà bạn hàng bĩu môi:

- Gì dữ vậy chị? Ngàn rưỡi nghen?

- Để cô hai ngàn hai đó.

Bà bạn hàng ngồi xuống nhìn bốn cần xé nhãn có vẻ hài lòng nhưng vẫn kèn cựa:

- Ngàn tám đi. Ghe tui đã đầy nhưng thấy chị có ít nên mua giùm chị, nếu được thì cân.

- Cô cho tui thêm hai trăm nữa đi. Nhãn tui tốt lắm, trên sao dưới vậy chớ hổng có làm mặt làm mày gì đâu.

Vợ Hai Long nài nỉ. Bà bạn hàng lắc đầu, đứng dậy quay ra sau lái ra dấu cho chồng chuẩn bị lui ghe. Biết không thể cầm giá, vợ Hai Long đồng ý bán. Các ghe khác thấy vậy chạy tới định ké hùn nhưng chiếc ghe lớn không ăn nữa, cân kéo tiền nong với vợ Hai Long xong họ nhổ sào kéo neo đi cho kịp nước.

Bán được ba chuyến, thấy bán lẻ quá chậm Hai Long bèn ngưng chờ Năm Ửng. Y là lái lớn, bán cho y lấy tiền một lượt dễ sử dụng, còn bán quạ bán diều tiền bạc sứt mẻ hết. Ai cũng thế, khi không có tiền tất cả đều nhịn được nhưng khi có tiền thì thấy cái gì cũng cần thiết, cái gì cũng đáng mua. Bởi vậy ông bà mình thường khuyên “Trời sinh mỗi vật mỗi ngon, ráng nhịn cái miệng cho chồng (vợ) con nó nhờ”.

Nghi ngờ Năm Ửng lợi dụng tình hình ép giá, Phải đạp xe đến những vườn có nhãn thăm dò thì nơi đâu cũng vậy. Tuy nhiên, những nơi đó đều ít hơn Hai Long, người nào nhiều lắm cũng khoảng một tấn trở lại. Nghe nói Sáu Thạch đang bẻ nhãn, Phải liền đến hỏi thăm. Nhãn Sáu Thạch xấu hơn của Phải, trái nhỏ, có rệp sáp mà cũng chưa muồi lắm. Phải hỏi:

- Nhãn mới chín tới và rẻ quá mà bán gì chú Sáu?

- Kệ mày ơi, bán rồi đốn mà lo gì.

- Chú định trồng lại thứ gì vậy, chú Sáu?

- Cam xoàn. Sáu Thạch phấn khởi khoe. Giống này mới, giá rất cao, cao hơn cam sành nhiều. Tao có thằng bạn bên Thiện Mỹ trồng rồi, mê lắm!

Phải đâu có lạ gì cái chuyện trồng rồi đốn, đốn rồi trồng của bà con nông dân. Vậy chớ mười mấy năm trước nhãn da bò không có giá mười mấy hai chục ngàn đồng một ký sao? Cam xoàn hay bất cứ giống gì mới đều vậy thôi, đều thuộc dạng phong trào “đầu voi đuôi chuột”. Biết thế nhưng không chạy theo không được, lạc hậu hơn người ta mà chạy theo riết rồi cũng sạt nghiệp. Làm vườn bây giờ thật khó, bộp chộp là thua, kiên nhẫn cũng thua!

Phải chán nản bỏ về đi thẳng ra vườn rảo hết liếp này sang liếp khác, mắt luôn ngó lên ngọn cây. Nhãn trúng thấy ham. Trái bằng ngón cái, chùm nào chùm nấy từ nửa ký trở lên, xây đụn, oằn oặt ngang đầu. Nhãn này mà đóng thùng xuất khẩu thì hết sẩy, tỉ lệ thấp nhất cũng tám hai (tám phần chánh phẩm, hai phần thứ phẩm). Vậy mà... Phải ngồi xuống một gốc nhãn làm bài tính nhẩm rồi so sánh. Ba tấn nhãn năm triệu tư, chia cho mười hai tháng, mỗi tháng bốn trăm năm chục ngàn đồng. Số tiền này chưa trừ chi phí vẫn thua xa lương của một công nhân lao động phổ thông ở thành phố. Như con Bích Ngân chỉ có bằng trung học, chẳng có nghề ngỗng gì còn làm một tháng được bảy tám trăm ngàn đồng lại được chủ bao ăn ở. Nó mới đi làm hồi đầu tháng bảy âm lịch, tết về quần áo nhẵn nha, đeo vàng đỏ tay đỏ cổ, quà biếu cho cha mẹ lủ khủ, có cả điện thoại di động bỏ túi...

* * *

Trời đứng bóng, Hai Long ở trần, mặc quần đùi nằm ngửa trên bộ đi văng, một tay để lên ngực tay kia gác lên trán, mắt nhắm nghiền, miệng khép hờ, chân mày hơi nhíu lại. Ông ngủ trong tư thế không được thoải mái lắm vì nét ưu tư và lo lắng vẫn hiện rõ trên gương mặt xương xẩu khắc khổ của ông. Phải ngồi nhìn cha lom lom. Ông đúng là một nông dân nòi, suốt đời gắn bó với đất nhưng đất đã mang lại những gì cho ông? Một tấm thân còi cọc mốc thích mốc cời, hai bàn chân chè bè đầy những vết nứt đen thui và mái tóc rễ tre tua tủa! Hơn bốn mươi năm trước ông nghèo lắm, chỉ sống bằng nghề làm mướn. Trong xóm có ông Mười Bạch, con một địa chủ ngày xưa, đất cát mênh mông, nhà cửa thênh thang, hai con gái còn nhỏ đi học nên bất cứ việc gì từ ngoài đồng cho đến trong nhà ông ta đều mướn Hai Long làm. Năm Hai Long hai mươi tuổi, thấy ông thiệt thà chất phác lại giỏi giang, Mười Bạch bèn đứng ra cưới vợ cho và cho mượn năm công ruộng làm vốn. Năm sau nữa lại cho đứt miếng bãi bồi cặp mé sông bao ngạn làm rẫy. Từ đó vợ chồng Hai Long tiện tặn chắt mót được bao nhiêu thì mua đất bấy nhiêu. Bởi vậy, khi các con ông trưởng thành, lập gia đình, đứa nào cũng được ông cho ra riêng với vài ba công đất. Phải là con út được hưởng thêm phần hương hỏa nên nhiều hơn các anh nó chút đỉnh. Nhưng, có đất đâu phải có tất cả! Như anh Tùng anh Kha, cha mẹ không có cục đất chọi chim, lên thành phố làm vài năm đã có xe máy, gia đình bác Út có đủ cả ti vi màu 24 inch, đầu đĩa karaoke hiện đại, loa thùng, bếp ga, điện thoại bàn... Hai anh còn định sắm cho cha mẹ cái tủ lạnh nhưng hai bác Út không cho, họ bèn mua cho bác trai và chị giáo Thư dàn máy vi tính. Năm Ửng bán đất sắm tàu và làm vốn đi buôn chẳng bao lâu giàu lên ngó thấy. Còn gia đình mình quần quật suốt năm với đất đai vườn tược đôi khi không có lời mà còn lỗ thấu xương, hằng ngày chỉ “ăn mắm húp giòi” chứ có biết gì đến “cao lương mỹ vị”. Trong nhà thì thiếu thốn đủ thứ. Gặp khi ốm đau hoạn nạn phải hỏi bạc ngày bạc tháng hoặc xách bằng đỏ thế chấp vay tiền ngân hàng chứ xoay xở đâu ra. Từ đó cứ ăn trước trả sau không bao giờ dứt nợ!

Phải nhiều lần đòi lên thành phố kiếm việc làm, Hai Long khuyên con: “Ba má cực khổ vất vả gần suốt cuộc đời mới tạo được bao nhiêu đất để lại cho con, hổng lẽ con phụ lòng ba má sao? Tấc đất tấc vàng con ạ! Đất không phụ mình thì mình sao lại phụ đất hả con?”. Đúng! Đất không phụ người nhưng liệu sản phẩm làm ra từ đất có đưa được cuộc sống vật chất và đời sống văn hóa tinh thần của nông dân ngang bằng với những thành phần khác không? Liệu nông sản có cạnh tranh nổi với những sản phẩm khác không? Đó mới là điều quan trọng. Trong cuộc sống hiện tại có bao nhiêu nông dân dám bước chân vào những khách sạn, nhà hàng sang trọng? Mấy người ở nhà cao cửa rộng có đầy đủ mọi tiện nghi? Bao nhiêu người thường xuyên đi du lịch trong và ngoài nước? Tất cả chắc chỉ đếm được trên mười đầu ngón tay! Mặt hàng chủ lực như lúa còn lao đao lận đận với giá cả thì huống gì trái cây! Càng nghĩ Phải càng nghe buồn cho thân phận nông dân.

Vĩnh Long, 4-2006

Truyện ngắn của Trương Hoàng Minh
Theo nld.com.vn

Alert webmaster - Báo webmaster bài viết vi phạm nội quy
 

  Kí hiệu: : trang cá nhân :chủ để đã đăng  : gởi thư  : thay đổi bài  :ý kiến